Mối Tình Của Thầy Tăng Chùa Chí Hạ (Phần Hai) - Mishima Yukio

Mối Tình của Thầy Tăng Chùa Chí Hạ (Chí Hạ Tự Thượng Nhân chi Luyến)

Phần Hai

 

 

Thật là lạ lùng tình ái lại nẩy mầm được trong một người không có tư cách để yêu như thầy tăng. Thực ra nơi cung đình, hầu tìm kẻ tri âm, người ta hay đờn ca xướng họa những loại ca trù có tên là ”tình yêu vô vọng”; loại ca trù nầy nếu so với chuyện tình của thầy tăng, chúng chỉ là những bài biểu diễn về chuyện tình khơi khơi cạn kệch.

Ðọc tới đây, bạn đọc cũng đoán ra được đôi phần: Người nữ quyền qúi ấy là hoá thân của tao nhã, và nàng còn là người đàn bà rất thích được yêu vì. Làm quí phi cao trọng, quyền uy mà chẳng được ai yêu, thì mọi sự khác chỉ đáng vứt đi. Trong khi các đấng nam nhi kèn cựa nhau nơi chính trường, quí phi lại ước mơ chinh phục thế giới theo phương pháp của nàng, phương pháp thuần nữ tính. Nàng cười thầm những người đàn bà cạo đầu đi tu. Ðàn bà, người nào cũng vậy, tiếng là bỏ đời, nhưng họ chẳng bỏ gì ráo. Chỉ có bọn đàn ông con trai mới từ bỏ được những cái mình có. Lão tăng ấy ngày nọ đã dứt bỏ cuộc thế nổi trôi; thầy hơn xa những bậc công hầu khanh tướng. Thầy đã bỏ được cõi đời nổi trôi này, và giờ đây thầy lại rắp bỏ luôn cả cõi đời sau. Người nữ quí phái ấy vẫn còn nhớ trong lòng những ý nghĩ về hoa sen. Nàng thích đóa sen rất lớn ấy, lớn tới 250 do-tuần hơn là loài sen nở trước mắt. Rồi ví dụ như khi nghe gió luồn qua cây trong vườn nhà, và so sánh tiếng vàng rơi rụng từ ngàn cây trong Cõi sạch lúc gió thổi, nàng thấy âm thanh vườn mình chẳng hay ho gì. Và những lúc nghĩ tới những nhạc cụ treo lửng lơ giữa trời, chẳng đánh mà kêu, nàng thấy đờn với địch đời này chỉ là những mô phỏng tội nghiệp.

 4.

Thầy tăng chùa Chí Hạ đã chiến đấu không ngừng. Thầy đã đấu tranh với xác thịt của tuổi thanh xuân hầu kiếm cho mình cái đời sau, nhưng, khi đã về già, thầy thấy cuộc chiến đầy tuyệt vọng ấy là một sự thất bại không cách gì cứu vãn được.

Cái chuyện yêu nàng quí phi quê Kinh Cực rõ ràng như ban ngày là chuyện chẳng làm được gì. Một khi vướng vào cái tình như thế, chắc chắn không có cách gì vào Cõi sạch được nữa. Thầy tăng đức độ lâu nay sống ung dung mình thiệt là mình, ngay tại cõi đời này, bỗng chốc bị bóng tối che phủ trên đường về. Cái dũng khí trong cuộc chiến đấu lăn lộn thời trai trẻ, vểnh mặt tự cấm mình, không được vướng vào những ham muốn mà nếu chàng thích, chúng vẫn còn đó đợi chàng, cái dũng khí ấy giờ này vẫn còn sống động nơi lão tăng.

Nhưng thầy vẫn lại sợ hãi; đấy là sự tỉnh táo coi chừng cái bóng tối sâu thẳm đời này, ở đấy người ta chẳng làm sao mà biết điều gì sẽ xảy ra ở một bước trước mặt mình. Mãi cho tới cái ngày chiếc xe ấy dừng bên bờ hồ Chí Hạ, thầy luôn tin rằng cái đang chờ đợi thầy không gì khác hơn là cõi Niết-bàn.

Lối suy nghĩ về đài hoa (5), lối suy nghĩ toàn thể (6), lối suy nghĩ từng phần (7), tất cả chỉ là chuyện phù phiếm. Mỗi khi thầy tập trung tư tưởng, dung nhan nàng quí phi lại hiện lên. Thầy nghĩ về nước nơi hồ, nhưng rồi cũng chỉ uổng công, bởi từ đáy nước lăn tăn, dung nhan quí phi lồ lộ hiện lên. Tập trung như thế quả là lợi bất cập hại, nên dù thầy có cố gắng cách mấy đi nữa, lòng thầy vẫn cứ phân tán, đầu thầy vẫn mãi mông lung. Quả thực chuyện tập trung tư tưởng chỉ tổ làm thầy rối rắm u mê. Thầy ngạc nhiên về điều này. Thầy nhận ra rằng có cố gắng tập trung cách mấy, cuối cùng mê muội lại hoàn mê muội. Lòng thầy ủ ê; thầy bèn nghĩ ra cách là cứ tập trung tư tưởng vào dung nhan của quí phi, thay vì  cứ chạy trốn rồi lại trốn chạy; làm như thế hẳn thầy sẽ được vui vẻ hơn.

Thầy cảm thấy sung sướng khi thầy điểm trang, nét này vẻ nọ, cho cái ảo ảnh của nàng quí phi. Làm như thế, thầy tạo được một hiện hữu càng ngày càng rực rỡ, nhưng càng ngày càng xa vời, càng ngày càng vuột ra khỏi tầm tay với. Không hiểu tại sao thầy vẫn cảm thấy sung sướng cho được, bởi chẳng thà mường tượng ra nàng quí phi có một xác thân người nữ là sà rất gần cõi thế, như thế còn tự nhiên hơn. Và dù đó chỉ là ảo ảnh mà thôi, nhưng làm như thế quả là đỡ khổ gấp bội cho người đang yêu. 

Nghĩ ngợi như thế, và thầy vẽ ra được một hình ảnh của quí phi cho riêng mình, nhưng thầy thấy rằng nơi cái hình ảnh ấy, thịt xương chẳng ra thịt xương, ảo ảnh chẳng ra ảo ảnh. Nói đúng ra, thầy chỉ vẽ ra những nét tượng trưng cho những biểu hiện bên ngoài (8), những nét tượng trưng cho thể xác (9). Cất công đi tìm những nét tượng trưng như thế, thì thật là kỳ cục. Cao tăng đã bị hãm vào tình, vậy mà thầy vẫn không thoát ra khỏi cái khuynh hướng tu luyện hằng này, ấy là truy đuổi thân xác bằng cách trừu tượng hóa nó. Thế là nàng qúi phi ấy trở thành một ảo ảnh hình sen lớn tới 250 do-tuần; khi nghiêng mình trên những cánh hoa sen, nàng to hơn núi Tu-di, lớn hơn cả một nước.

Thực ra, thầy càng tuyệt vọng tạo ra một cõi tình như thế, thầy phản bội Phật càng đậm, vì một khi đã tạo ra tình mà đành bó tay, tình ấy đố gỡ cho ra. Yêu mà không được đáp trả, thời đâm ra nghĩ ngợi lung tung (10), ý bậy bạ (11) càng động đậy tợn. Trái lại, tình mà còn có cơ hi vọng, tình ấy mới dễ buông. Nhưng tình tuyệt vọng lại tựa như hồ nước tù đọng bao phủ mặt đất; và cảnh sắc chẳng còn thấy tuôn chảy tới lui trong hồ ấy nữa. Thầy những ước làm sao gặp lại được nàng quí phi cho thỏa lòng, nhưng rồi thầy lại đâm sợ hãi vì nếu gặp lại quí phi, cái ảo ảnh về hình tượng nàng lớn như đóa sen Cõi sạch sẽ bị vỡ tan mất dấu mất tăm. Nhưng nếu ảo ảnh ấy tan vỡ được, thầy quả thực sẽ được cứu, thầy sẽ được giải thoát khỏi tuồng ảo hóa đã bày ra đấy. Tuy nhiên một viễn tượng như thế vẫn làm thầy hãi hùng. Cái tình yêu đơn côi ấy cuối cùng đã bày ra những trò lừa lọc lạ lùng đến độ tình đánh lừa cả chính mình. Cho nên, khi thầy đi đến quyết định dứt khoát sẽ gặp quí phi, thầy cảm thấy như mình hầu như sắp thôi bệnh, cái loại bệnh thiêu đốt ruột gan. Quyết định ấy làm thầy vui khác thường; thầy cứ ngỡ đấy là niềm vui của một người đã thực sự thoát ra khỏi tình.

 5.

Người qua kẻ lại không ai lấy làm ngạc nhiên khi thấy một lão tăng chống gậy-có-đầu-hình-bồ-câu đứng cạnh mép vườn của dinh thự nàng quí phi. Chẳng có gì lạ lùng cảnh mấy ông thầy chùa, những kẻ ăn mày đứng trước nhà quyền quí.

Ðám gái hầu bèn vào báo tin cho quí phi hay. Nàng vừa buồn cười vừa hé rèm nhìn ra hướng đó. Một lão tăng ủ rũ đứng cúi đầu trong bóng lá xanh non. Nàng chỉ nhìn một thoáng. Và khi nàng không còn có thể nghi ngờ gì nữa đấy là thầy tăng mà mình đã thấy dạo nọ bên bờ hồ Chí Hạ, mặt nàng chẳng vì thế mà biến sắc. Nàng ngần ngừ. Rồi chẳng biết mình phải dứt khoát làm gì, nàng ra lệnh cứ để mặc ông ấy đứng đó. Bọn gái hầu cúi đầu, lui ra.

Nàng bắt đầu cảm thấy bất an. Bây giờ lòng nàng mới như thế.

Nàng đã thấy nhiều người già từ bỏ đời này, nhưng cái loại người dám từ bỏ đời sau, giờ này nàng mới thấy. Cảnh tượng ấy thật chẳng lành, và khủng khiếp quá chừng. Nàng mất ngay cái sung sướng khi hoang tưởng về mối tình của thầy tăng, nếu thầy tăng vì nàng mà buông thả đời sau đi nữa. Và cái đời sau ấy nàng không còn chắc như bắp là sẽ lọt vào tay nàng. Nàng nhìn xuống xiêm y lộng lẫy và đôi tay đẹp của mình, rồi nhìn ra áo cà sa luộm thuộm và cái mặt già cỗi của ông thầy chùa xa xa ngoài vườn. Một cái gì đó như nỗi mê hoặc dấy lên từ địa ngục, nhưng cái mê hoặc đó khác với mộng lớn mà nàng đã từng mường tượng. Thầy trông như một người từ địa ngục chui lên. Cái dáng dấp của một con người đức độ cao vời kéo theo sau mình vạt hào quang Cõi sạch, con người ấy giờ này không còn nữa. Luồng ánh sáng từ thầy tỏa ra đã tắt ngấm. Ðúng là thầy tăng chùa Chí Hạ, nhưng dẫu sao ông vẫn giống như những người khác.

Là một người sống nơi cung điện, nàng có khuynh hướng coi chừng những chuyện làm mủi lòng. Những chuyện gây mủi lòng sờ sờ trước mắt, lại càng đặc biệt coi chừng. Thấy thầy tăng giàn trải trước mình mối tình sâu đậm đến mức như thế, dầu đấy là mối tình không có tình nào lớn hơn được nữa, mà mình hằng mơ ước, nàng vẫn thấy lòng mình bị sụp đổ khi hiện ra trước mắt mình một tấm hình hài quá đỗi tầm thường như thế.

Khi thầy từ từ chống gậy lên kinh, thầy quên hẳn nhọc mệt. Thầy rón rén vào dinh nàng quí phi quê Kinh Cực, và khi biết là người đàn bà mình yêu đang ở sau rèm kia, thầy mới tỉnh ra khỏi giấc mơ hoàn toàn giả tưởng.

Khi khối  tình si đang còn chưa ra hình ra dạng, cái đời sau lại bắt đầu mê hoặc thầy một lần nữa. Nhưng thầy vẫn cảm thấy Cõi sạch mà thầy tưởng tượng không hẳn là một cõi có thật. Nỗi khát khao về một Cõi sạch đã nắm bắt lấy những hình tượng của giác quan. Ðể cho tỉnh ra khỏi cái ý tưởng sai lầm cho đời này là một chướng ngại cho đời sau, thầy chỉ còn có nước gặp cho được quí phi và tỏ tình với nàng.  Chỉ có vậy mà thôi.

Thật là cay đắng khi thân già phải tì lên gậy mà đứng đó. Những tia nắng rỡ ràng tháng Năm luồn qua đám lá non đổ lên đầu thầy tăng. Thầy vẫn đứng đó; thầy vẫn mãi trông ngóng. Nếu lát nữa quí phi nhận ra thầy và triệu vời thầy vào, thầy không còn phải chịu đựng thủ tục chờ đợi như thế nầy nữa. Ðược như thế, tất Cõi sạch sẽ mở cửa và chờ đợi thầy trong ấy. Thầy chờ. Thầy chống gậy, để trụ lại cái mệt mã; và đầu óc thầy dường như cũng bắt đầu lùng bùng mông lung. Mây che dần nắng. Hoàng hôn về. Ðã tối rồi mà chẳng nghe âm hao gì từ quí phi.

Phần quí phi, nàng chẳng hề hay biết gì chuyện thầy tăng đang tưởng tượng về Cõi sạch xuyên qua thân nàng. Nàng nhìn thầy qua rèm chẳng biết bao lần mà kể. Thầy đang đứng đó. Nắng đổ nghiêng nghiêng. Thầy vẫn đứng đó.

Nàng sợ, bởi nàng cảm thấy như đang đứng trước một sinh linh đang bám chặt vào hư ảo. Nàng còn sợ phải sa địa ngục. Trù quyến một thầy tăng đức độ cao vời như thế nhất định không thể vào được Cõi sạch. Nàng bị chấn động bởi cái người đời thường sợ: sợ địa ngục sẽ chào đón mình. Cái tình yêu tuyệt đối mà bấy nay nàng mơ mộng, giờ đã vỡ tan. Tình yêu, ấy là địa ngục. Khi nàng đối diện với thầy, nàng thấy, qua thầy, cái cõi địa ngục ấy.

Nhưng người đàn bá quí phái ấy lại giỏi chiến đấu chống lại sợ hãi. Chí khí vùng lên. Nàng sử dụng đến cái tàn nhẫn tự nhiên còn mai phục trong nàng. Ông thầy chùa đến một lúc nào đó có lẽ cũng sẽ sụm, và cho tới khi sụm muốn đứng đó thì cứ đứng, nàng nghĩ trong lòng. Nàng nhìn qua kẽ rèm, và thấy bóng dáng thầy tăng vẫn còn đúng trơ ra đó.

Ðêm đến. Trăng chiếu tràn lan. Bóng dáng thầy chùa vẫn đứng sững đó như một bộ xương trắng. Nàng chẳng cách gì mà nhắm mắt được, vì sợ. Tuy nàng quay lưng không nhìn ra ngoài, nhưng nàng vẫn cảm thấy được cái nhìn đau đáu của thầy tăng; như thế, tình yêu của ông ta nào có phải là một tình yêu dung tục; nhưng nàng vẫn cứ sợ sa phải địa ngục, và cứ phải nghĩ tới Cõi sạch. Nàng nghĩ là cái Cõi sạch duy nhất của nàng, ấy là cái cõi mà ở đó nàng được che chở khỏi những thương tích đớn đau; và Cõi sạch ấy không giống cái Cõi sạch của ông thầy chùa, và chẳng dính dáng gì đến mối tình của ông ta. Nàng cho rằng, nếu bộc bạch cái ý nghĩ đó cho thầy tăng, hẳn cái Cõi sạch mà nàng thầm nguyện sẽ sụp đổ ngay.

Cái tình yêu của thầy tăng, nàng tự nhủ, thiệt chẳng liên quan gì đến nàng, vì ông ta chỉ yêu bản thân mình, cho nên không lý gì nàng lại mất đi cái tư cách vào được Cõi sạch.

  Ðêm khuya dần và trời trở lạnh, thật lạnh. Nàng không còn tin chắc là lỡ thầy tăng chết gục, nàng sẽ chẳng chút động tâm.

  Thầy vẫn đứng. Mây phủ mờ và bóng dáng thầy tăng giờ đây trông thật quái lạ.  ”Mình với lão thầy chùa kia có liên quan gì với nhau đâu, hả trời!” nàng thét lên như thế trong lòng. ”Sao khi không lại có chuyện kỳ cục như vậy, thiệt không hiểu nổi!”

Thật là lạ, trong cái khoảnh khắc nàng thét lên như thế, nàng quên đi cái sắc đẹp của mình, hay nói đúng hơn, nàng đã làm cho mình quên.

Cuối cùng trời ngoài kia sáng dần. Thầy tăng vẫn đứng đó. Quí phi thua cuộc; nàng gọi gái hầu, cho triệu thầy tăng đến trước rèm, vào lúc thầy đang lên cơn sảng sốt, và xác đã tả tơi, hao kiệt. Thầy không còn biết rõ là thầy đang chờ nàng quí phi, hay đang chờ vào Cõi sạch. Dù thấy bọn gái hầu đi ra vườn tiến lại phía thầy, thầy vẫn không cảm thấy cái mình đang chờ đợi đang đến. Bọn gái hầu chuyển lời của nàng quí phi cho thầy. Thầy tăng kêu lúng búng trong miệng, tiếng kêu hãi sợ. Lời gì mà chẳng thành âm.

Bọn gái hầu đưa tay thử dẫn thầy vào, nhưng thầy rụt tay mình lại. Thế rồi, với bước đi vững chãi khác thường, thầy sải bước đi đến trước rèm quí phi.

Phía trong rèm, tối đen; từ phía ngoài, không thể nhìn thấy được quí phi. Thầy tăng quì xuống trước rèm, lấy hai tay che mặt mình, và thầy khóc.

Thầy khóc nức nở, thầy khóc lâu, mà chẳng thốt được lời nào. Và thầy cứ khóc mãi như thế cho thỏa nguồn cơn.

Thế rồi từ trong bóng tối nhập nhòa rạng đông, một bàn tay trắng như tuyết từ trong rèm ren rén đưa ra. Thầy tăng chụp lấy bàn tay ấy, bằng cả hai tay mình. Rồi áp vàp má, rồi áp lên trán.

Quí phi cảm thấy bàn tay lạ, lạnh lẽo đụng vào tay mình, và bàn tay lạ ấy ướt đẫm, và nóng. Và nàng cũng cảm được cái khí vị nhơ nhớp nơi cái bàn tay đẫm nước mắt của người kia. Rồi khi những tia nắng ban mai bắt đầu lọt qua mành, nàng bỗng nhiên bị chấn động mạnh bởi một linh cảm phi phàm, có cội nguồn từ lòng đạo.  Nàng nghĩ bàn tay mà nàng không thấy tỏ tường kia, nào có khác bàn tay đức Phật.

Trong lòng nàng ảo tưởng lại sống dậy. Nào là ngọc lưu ly Cõi sạch, nào là xum vầy lâu đài thất bảo, rồi bóng người nhà trời chơi nhạc, hồ bằng vàng rải sỏi ngọc thủy xương, hoa sen ngời ngời, tiếng hót của loài chim Ca-lăng-tầm-già... , tất cả đều sống lại. Một Cõi sạch như thế sẽ là của nàng, và bây giờ nàng vẫn tin như thế, và nàng vẫn tin chuyện nàng chấp nhận tình yêu của thầy tăng là điều tốt đẹp.

Nàng chờ người đàn ông có bàn tay Phật ấy xin nàng vén rèm hẳn lên; thầy ấy mà xin như thế, có lẽ nàng sẽ vén. Cái dáng dấp tuyệt thế giai nhân của quí phi quê Kinh Cực như độ nọ bên bờ hồ Chí Hạ có lẽ sẽ lai hiện. Và thầy tăng, có lẽ nàng sẽ triệu mời thầy...

Quí phi vẫn đợi.

Nhưng, thầy tăng vẫn câm lặng, và thầy cũng chẳng nguyện ước gì. Cái bàn tay già lão của thầy nắm chặt bàn tay quí phi. Ðôi bàn tay của thầy giờ đã buông xuôi; bàn tay tuyết trắng vẫn còn đọng lại trong nắng ban mai.

Thầy tăng ra đi. Lòng quí phi trở nên giá buốt.

Chỉ nội trong vài ngày có tin đồn tới kinh đô là khi thầy tăng về tới am cỏ, thầy mất.

Còn quí phi quê Kinh Cực, nàng bắt đầu chép kinh, những quyển kinh đẹp. Ðó là kinh Vô lượng thọ, kinh Pháp hoa, kinh Hoa nghiêm, những bản kinh thấm đượm lòng biết ơn.

Mishima Yukio (Tam-Ðảo Do-Kỷ-Phu)

 Chú thích:

(1) Tịnh độ tông, còn gọi là Tịnh thổ tông, do đó tôi mạo muội thử dịch nôm là phái Cõi sạch. (2) Bình an: Heian (794 - 1185) (3) Núi Tu-di: Núi trong kinh Phật. Hòn núi lớn nhất trong trung tâm hoàn cầu, núi của tiên thánh, tinh tú xây quanh, lớn tới 84 ngàn do-tuần. (4) thủy tưởng quán (5) hoa đài chi tưởng (6) tổng tương quán (7) tạp lược quán (8) thực tướng (9) thực thể (10) vọng tưởng (11) tà niệm //

 Bản dịch này thân tặng con trai út Nguyễn Hiển Vi, 8 tuổi, đã tự ý bưng trà, bánh cho ba Thà nhiều lần, nhờ đó NVT đó có sức dịch xong truyện ngắn khó dịch này.

Người chuyển bài – Nhan TH